امام صادق از پدران بزرگوارش از امام حسین علیهم السلام نقل فرمود:
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وصیت هایى به امیر مؤمنان على علیه السلام فرمود، از جمله وصایا این بود که فرمود: اى على! هر کس از امّت من چهل حدیث را براى رضاى خدا و آخرت حفظ کند، خداوند او را در روز رستاخیز به همراه پیامبران، صدیقان، شهیدان و صالحان محشور مى نماید و اینان رفیقان خوبى هستند.
على علیه السلام عرض کرد: اى پیامبر خدا ! این احادیث کدامند؟ فرمود: این که به خداى یگانه اى که شریکى ندارد ایمان بیاورى، تنها او را بپرستى و غیر او را نپرستى، نماز را با وضوى کامل در وقت خودش بر پاى دارى، و آن را به تأخیر نیندازى؛ چرا که تأخیر بدون علّت موجب خشم خداست، زکات را بپردازى، ماه رمضان را روزه بگیرى، آنگاه که داراى ثروت شدى و مستطیع گشتى حج خانه خدا را انجام دهى، پدر و مادرت را ناراحت نکنى، مال یتیم را به ستم نخورى، ربا نخورى، شراب و هیچ گونه نوشیدنى مستی آور ننوشى، زنا نکنى، لواط نکنى، براى سخن چینى گام برندارى، به دروغ به خدا سوگند نخورى، دزدى نکنى براى هیچ کس- چه نزدیک چه دور- شهادت دروغ ندهى، حق را از هر که بیاورد- چه کوچک چه بزرگ- بپذیرى، به هیچ ستمگرى- گر چه دوست نزدیک باشد- تمایل پیدا نکنی، طبق هواى (نفست) عمل نکنى، به زنان پارسا نسبت بد ندهى، ریاکارى نکنى که کمترین ریا شرک به خداى متعال است، به کسى که قدّش کوتاه است به خاطر عیبجویى نگویى: کوتاه و به کسى که بلند قامت است نگویى: بلند، کسى از آفریدگان خدا را مسخره نکنى، به بلا و مصیبت، بردبار و صبور باشى، و نعمت هایى را که خداوند به تو ارزانى داشته سپاسگزار باشى، و به جهت گناهى که انجام داده اى خود را از کیفر خدا ایمن نبینی، و از رحمت خدا نومید مباشى، و از گناهت به سوی خدا توبه کنى، چرا که توبه کننده از گناهش همانند کسى است که گناه نکرده است و با وجود آمرزش خواهى، گناهان را تکرار نکنى که در این صورت مانند کسى خواهى بود که خدا و آیات و پیامبران او را مسخره کند.
و بدانى آنچه بناست به تو رسد خطا نمی کند و آنچه قرار نیست به تو رسد، سراغ تو نیاید، و این که خدا را به خاطر خشنودى مخلوق به خشم نیاورى، و دنیا را بر آخرت ترجیح ندهى زیرا که دنیا فانى و آخرت پایدار است و از آنچه توانایى دارى بر برادرانت بخل نورزى و درونت همانند بیرونت باشد، بیرونت نیک و درونت زشت نباشد که در این صورت از منافقان خواهى بود، دروغ مگویى، با دروغگویان میامیزی، و آنگاه که سخن حق شنیدى خشمگین مباشی و تا مى توانى خود، خانواده، فرزندان و همسایگانت را ادب کنی و به آنچه مى دانى عمل کنی و با هیچ یک از آفریدگان خداى متعال جز به حق رفتار نکنی، و نسبت به خویشاوند و بیگانه خوش رفتار باشى، و ستمگر و کینه توز نباشی و بسیار سبحان اللَّه و لا اله الا اللَّه بگویی و فراوان دعا کنی و زیاد به یاد مرگ و قیامت و بهشت و دوزخ باشی.
و قرآن زیاد بخوانى و به آنچه در آن است عمل کنى و نیکى و بزرگوارى را نسبت به مردان و زنان مؤمن غنیمت شمارى و بنگرى هر چه را که براى خودت نمى پسندى براى کسى از مؤمنان مپسندى و از کار خیر دلتنگ مشوى، و سربار هیچ کس نشوى و آنگاه که به کسى نعمتى دادى بر او منت نگذاری ، و دنیا در نزد تو بسان زندانى باشد تا خداوند بهشت را نصیب تو کند. این چهل حدیث است که هر کس در عمل به آنها پایدارى کند و آنها را از من براى امّتم حفظ کند، به رحمت خدا، وارد بهشت مى شود، و او از برترین مردم و پس از پیامبران و جانشینان آنها محبوبترین افراد در پیشگاه خداست و خداوند او را در روز رستاخیز با پیامبران، صدیقان، شهیدان و صالحان محشور خواهد کرد و اینان رفیقان خوبى هستند.
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَوْصَى إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع وَ کَانَ فِیمَا أَوْصَى بِهِ أَنْ قَالَ لَهُ یَا عَلِیُّ مَنْ حَفِظَ مِنْ أُمَّتِی أَرْبَعِینَ حَدِیثاً یَطْلُبُ بِذَلِکَ وَجْهَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الدَّارَ الْآخِرَةَ حَشَرَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَعَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً فَقَالَ عَلِیٌّ ع یَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنِی مَا هَذِهِ الْأَحَادِیثُ فَقَالَ أَنْ تُؤْمِنَ بِاللَّهِ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ تَعْبُدَهُ وَ لَا تَعْبُدَ غَیْرَهُ وَ تُقِیمَ الصَّلَاةَ بِوُضُوءٍ سَابِغٍ فِی مَوَاقِیتِهَا وَ لَا تُؤَخِّرَهَا فَإِنَّ فِی تَأْخِیرِهَا مِنْ غَیْرِ عِلَّةٍ غَضَبَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ تُؤَدِّیَ الزَّکَاةَ وَ تَصُومَ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ تَحُجَّ الْبَیْتَ إِذَا کَانَ لَکَ مَالٌ وَ کُنْتَ مُسْتَطِیعاً وَ أَنْ لَا تَعُقَّ وَالِدَیْکَ وَ لَا تَأْکُلَ مَالَ الْیَتِیمِ ظُلْماً وَ لَا تَأْکُلَ الرِّبَا وَ لَا تَشْرَبَ الْخَمْرَ وَ لَا شَیْئاً مِنَ الْأَشْرِبَةِ الْمُسْکِرَةِ وَ لَا تَزْنِیَ وَ لَا تَلُوطَ وَ لَا تَمْشِیَ بِالنَّمِیمَةِ وَ لَا تَحْلِفَ بِاللَّهِ کَاذِباً وَ لَا تَسْرِقَ وَ لَا تَشْهَدَ شَهَادَةَ الزُّورِ لِأَحَدٍ قَرِیباً کَانَ أَوْ بَعِیداً وَ أَنْ تَقْبَلَ الْحَقَّ مِمَّنْ جَاءَ بِهِ صَغِیراً کَانَ أَوْ کَبِیراً وَ أَنْ لَا تَرْکَنَ إِلَى ظَالِمٍ وَ إِنْ کَانَ حَمِیماً قَرِیباً وَ أَنْ لَا تَعْمَلَ بِالْهَوَى وَ لَا تَقْذِفَ الْمُحْصَنَةَ وَ لَا تُرَائِیَ فَإِنَّ أَیْسَرَ الرِّیَاءِ شِرْکٌ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَنْ لَا تَقُولَ لِقَصِیرٍ یَا قَصِیرُ وَ لَا لِطَوِیلٍ یَا طَوِیلُ تُرِیدُ بِذَلِکَ عَیْبَهُ وَ أَنْ لَا تَسْخَرَ مِنْ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ وَ أَنْ تَصْبِرَ عَلَى الْبَلَاءِ وَ الْمُصِیبَةِ وَ أَنْ تَشْکُرَ نِعَمَ اللَّهِ الَّتِی أَنْعَمَ بِهَا عَلَیْکَ وَ أَنْ لَا تَأْمَنَ عِقَابَ اللَّهِ عَلَى ذَنْبٍ تُصِیبُهُ وَ أَنْ لَا تَقْنَطَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ وَ أَنْ تَتُوبَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ ذُنُوبِکَ فَإِنَّ التَّائِبَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَمَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ وَ أَنْ لَا تُصِرَّ عَلَى الذُّنُوبِ مَعَ الِاسْتِغْفَارِ فَتَکُونَ کَالْمُسْتَهْزِئِ بِاللَّهِ وَ آیَاتِهِ وَ رُسُلِهِ وَ أَنْ تَعْلَمَ أَنَّ مَا أَصَابَکَ لَمْ یَکُنْ لِیُخْطِئَکَ وَ أَنَّ مَا أَخْطَأَکَ لَمْ یَکُ لِیُصِیبَکَ وَ أَنْ لَا تَطْلُبَ سَخَطَ الْخَالِقِ بِرِضَا الْمَخْلُوقِ وَ أَنْ لَا تُؤْثِرَ الدُّنْیَا عَلَى الْآخِرَةِ لِأَنَّ الدُّنْیَا فَانِیَةٌ وَ الْآخِرَةَ الْبَاقِیَةُ وَ أَنْ لَا تَبْخَلَ عَلَى إِخْوَانِکَ بِمَا تَقْدِرُ عَلَیْهِ وَ أَنْ تَکُونَ سَرِیرَتَکَ کَعَلَانِیَتِکَ وَ أَنْ لَا تَکُونَ عَلَانِیَتُکَ حَسَنَةً وَ سَرِیرَتُکَ قَبِیحَةً فَإِنْ فَعَلْتَ ذَلِکَ کُنْتَ مِنَ الْمُنَافِقِینَ وَ أَنْ لَا تَکْذِبَ وَ أَنْ لَا تُخَالِطَ الْکَذَّابِینَ وَ أَنْ لَا تَغْضَبَ إِذَا سَمِعْتَ حَقّاً وَ أَنْ تُؤَدِّبَ نَفْسَکَ وَ أَهْلَکَ وَ وُلْدَکَ وَ جِیرَانَکَ عَلَى حَسَبِ الطَّاقَةِ وَ أَنْ تَعْمَلَ بِمَا عَلِمْتَ وَ لَا تُعَامِلَنَّ أَحَداً مِنْ خَلْقِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَنْ تَکُونَ سَهْلًا لِلْقَرِیبِ وَ الْبَعِیدِ وَ أَنْ لَا تَکُونَ جَبَّاراً عَنِیداً وَ أَنْ تُکْثِرَ مِنَ التَّسْبِیحِ وَ التَّهْلِیلِ وَ الدُّعَاءِ وَ ذِکْرِ الْمَوْتِ وَ مَا بَعْدَهُ مِنَ الْقِیَامَةِ وَ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ أَنْ تُکْثِرَ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ وَ تَعْمَلَ بِمَا فِیهِ وَ أَنْ تَسْتَغْنِمَ الْبِرَّ وَ الْکَرَامَةَ بِالْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ أَنْ تَنْظُرَ إِلَى کُلِّ مَا لَا تَرْضَى فِعْلَهُ لِنَفْسِکَ فَلَا تَفْعَلْهُ بِأَحَدٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ لَا تَمَلَّ مِنْ فِعْلِ الْخَیْرِ وَ أَنْ لَا تَثْقُلَ عَلَى أَحَدٍ وَ أَنْ لَا تَمُنَّ عَلَى أَحَدٍ إِذَا أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ وَ أَنْ تَکُونَ الدُّنْیَا عِنْدَکَ سِجْناً حَتَّى یَجْعَلَ اللَّهُ لَکَ جَنَّةً فَهَذِهِ أَرْبَعُونَ حَدِیثاً مَنِ اسْتَقَامَ عَلَیْهَا وَ حَفِظَهَا عَنِّی مِنْ أُمَّتِی دَخَلَ الْجَنَّةَ بِرَحْمَةِ اللَّهِ وَ کَانَ مِنْ أَفْضَلِ النَّاسِ وَ أَحَبِّهِمْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بَعْدَ النَّبِیِّینَ وَ الْوَصِیِّینَ وَ حَشَرَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَعَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقا 1
1.نساء 69
الخصال ؛ ج2 ؛ ص543
- ۹۳/۰۸/۱۱
